Welke overeenkomsten vallen onder de B2B wet?

1. Op wie is de B2B wet van toepassing?

De wet betreffende onrechtmatige bedingen is van toepassing op bijna alle overeenkomsten die tussen ondernemingen afgesloten worden.

Een "onderneming" wordt gedefinieerd als elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een economisch doel nastreeft, evenals zijn verenigingen.

Dit betreft dus elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die handelt in het kader van een bezoldigde activiteit (rechtstreeks of onrechtstreeks), zoals een vennootschap, een zelfstandige met een KBO-nummer, een vrij beroep en een vereniging.

Het gevolg hiervan is dat een vereniging zonder winstoogmerk die in het kader van haar maatschappelijk doel een bezoldigde activiteit uitoefent, zelfs indirect, onder deze wet valt.

Overheidsinstanties en publieke lichamen die een goed of dienst tegen vergoeding leveren worden ook beschouwd als een onderneming en vallen dus ook onder deze nieuwe wet.

2. Welke clausules en overeenkomsten zijn onderworpen aan de B2B wet?

De wet van 4 april 2019 betreffende de onrechtmatige bedingen is in principe van toepassing op alle juridische clausules in een overeenkomst tussen ondernemingen, ongeacht de aard van de overeenkomst.

Er bestaan echter enkele uitzonderingen.

2.1 Overeenkomsten die niet aan de wet onderworpen zijn

De B2B wet is niet van toepassing op de volgende overeenkomsten:

• overeenkomsten met betrekking tot financiële diensten, d.w.z. alle diensten met betrekking tot banken, kredieten, verzekeringen, individuele pensioenen, beleggingen en betalingen;
• Overheidsopdrachten en de overeenkomsten die daaruit voortvloeien (met inbegrip van de overeenkomsten van onderaanneming die de geselecteerde aanbestedende partij met zijn onderaannemers kan afsluiten).

2.2 Het onderscheid tussen "essentiële" en "aanvullende" bedingen 

Belangrijk om op te merken is dat enkel het juridische onevenwicht geviseerd wordt.

Een loutere economische wanverhouding tussen ondernemingen mag dus niet als  criterium in aanmerking genomen worden en kan daarom ook nooit de enige reden zijn om een sanctie onder de B2B wet te rechtvaardigen.

Gevolg is dat de (zogenaamde essentiële) bedingen aan de controle van de rechter ontsnappen. We denken hier bijvoorbeeld aan de bedingen die de aard, de prijs en de kwantiteit bepalen of de kwaliteit van de diensten die geleverd moeten worden.

Het zijn dus enkel de (zogenaamde aanvullende) juridische clausules die onderworpen zijn aan de beoordeling van de rechter. Aanvullende clausules zijn bijvoorbeeld de clausules die de modaliteiten moeten vastleggen voor te leveren diensten, clausules die prijzen aanpassen of clausules die de aansprakelijkheid van een partij beperken.

In de praktijk zal het echter niet altijd gemakkelijk zijn om te bepalen of een clausule essentieel is omdat ze van economische aard is en dus niet strafbaar, dan wel als een aanvullende juridische clausule moet worden beschouwd, en dus wel onderworpen is aan de wet.

Dit verschil is nochtans uiterst belangrijk.

Wanneer een beding als aanvullend wordt beschouwd, kan de rechter oordelen of deze onrechtmatig is in het licht van alle bedingen van de overeenkomst, van een andere overeenkomst waarvan die overeenkomst afhankelijk is, maar ook van de sector waaronder de activiteit valt, de aard van de producten en de handelspraktijken die op die overeenkomst van toepassing zijn.

Het is dus uiterst belangrijk om dubbel zorgvuldig te werk te gaan bij de redactie van een nieuwe overeenkomst of wanneer u bestaande clausules in vraag stelt. 

3. Wat met overeenkomsten van voor 1 december 2020?

De wet van 4 april 2019 betreffende oneerlijke B2B bedingen is op 1 december 2020 in werking getreden en is van toepassing op alle overeenkomsten die na deze datum worden gesloten, vernieuwd of gewijzigd.

Bijgevolg zijn reeds bestaande en lopende overeenkomsten op 1 december 2020 niet onderworpen aan de bepalingen van de B2B wet, voor de wijziging of verlenging ervan.

Zodra deze echter na 1 december 2020 worden gewijzigd of verlengd, zijn ze wel onderworpen aan de wet.

4. Kan men de wet ontlopen door de overeenkomst aan buitenlands recht te onderwerpen?

Dat de wet van toepassing is van zodra een overeenkomst tussen twee ondernemingen onderworpen is aan het Belgische recht, is zo klaar als een klontje.

Het is echter perfect mogelijk dat een overeenkomst die een band heeft met België, bijvoorbeeld als de betrokken partijen Belgisch zijn en/of als de overeenkomst in België wordt uitgevoerd, door een eenvoudige bepaling in het contract aan een ander recht wordt onderworpen.

Maar is dit voldoende om te ontsnappen aan de regels van de B2B wet?

Dat zou toch te gemakkelijk zijn?

De B2B wet zou naar onze mening, zelfs als er voor een ander wettelijk stelsel is gekozen, in de volgende twee gevallen van toepassing kunnen zijn:

• ingeval alle elementen van de overeenkomst zich in België bevinden, zou de wet op de onrechtmatige bedingen zeker van toepassing zijn, zelfs als het de bedoeling was om de Belgische wetgeving te omzeilen;
  
  
• Indien dit niet het geval is (bijvoorbeeld omdat één van de bedrijven niet Belgisch is of omdat de goederen in het buitenland worden geproduceerd of geleverd), zal het kwestie zijn de rechter ervan te overtuigen dat de toepassing van de B2B wet van cruciaal belang is voor de Belgische economie (zulke beslissing is evenwel nog niet gekend).

Lees ook

Ontdek ons e-book over onrechtmatige bedingen in B2B overeenkomsten

In ons e-book “Onrechtmatige bedingen in B2B overeenkomsten” ontdekt u een reeks praktische tips die u wegwijs maken doorheen de B2B wet.

5. Besluit

Eén ding is zeker. De vraag op welke bedingen de B2B wet van toepassing is, zal in de toekomst het voorwerp uitmaken van menig debat.

Daarom is het essentieel dat u een goede afweging maakt van alle belangen telkens u naar een nieuwe contractuele samenwerking toewerkt.

Wenst u hierover meer informatie of wenst u hierin bijgestaan te worden ... aarzel niet de specialisten van Seeds of Law te contacteren, via info@seeds.law.