Gaan we naar een snellere en efficiëntere Raad voor Vergunningsbetwistingen ?

De Vlaamse Regering heeft dit decreet verder uitgevoerd in een besluit houdende de rechtspleging voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

Met de inwerkingtreding van bovenstaande regelgevingen doen er zich een aantal wijzigingen voor en worden er ook vernieuwingen aangebracht bij het procesverloop voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

Kort even de Raad voor Vergunningsbetwistingen situeren.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen is een onafhankelijk Vlaams administratief rechtscollege. Bij deze Raad kan men beroep aantekenen tegen vergunningsbeslissingen betreffende het afleveren of weigeren van een stedenbouwkundige vergunning of verkavelingsvergunning, valideringsbeslissingen en registratiebeslissingen.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen werd opgericht in 2009. De ambitie die aan de grondslag lag van de oprichting van deze Raad, was het instellen van een gespecialiseerd administratief rechtscollege dat dankzij zijn specialisatie tot snelle uitspraken komt zonder dat die snelheid ten koste gaat van de kwaliteit van de geschillenbeslechting. 

Het uitgangspunt van dit decreet is helaas de vaststelling dat deze ambitie meer dan twee jaar na de oprichting van de Raad niet altijd wordt waargemaakt. Met deze wetgevende initiatieven wil men alvast tegemoet komen aan die niet waargemaakte ambitie en stelt men een snellere en efficiëntere Raad voor Vergunningsbetwistingen voorop.

Hieronder volgt een overzicht van de voornaamste wijzigingen en vernieuwingen die werden aangebracht bij de procedure voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Deze nieuwigheden en wijzigingen zijn van toepassing voor de verzoekschriften ingediend vanaf 1 september 2012. Voor de verzoekschriften ingediend tot en met 31 augustus 2012 wordt de oude regelgeving toegepast.

De "Vereenvoudigde behandeling" is een procedure nieuwigheid.
Na de inschrijving van het verzoekschrift in het register, onderzoekt de Raad of het beroep in aanmerking komt voor de nieuwe procedure van vereenvoudigde behandeling. Het gaat om beroepen waaruit op grond van een eenvoudige lezing van het verzoekschrift of van de bijgevoegde stukken blijkt dat ze doelloos of kennelijk niet-ontvankelijk zijn of dat de Raad kennelijk onbevoegd is. De Raad doet op zeer korte termijn uitspraak, namelijk binnen de dertig dagen. Besluit de Raad dat het beroep doelloos of kennelijk niet-ontvankelijk is of dat de Raad kennelijk onbevoegd is, dan is de procedure afgelopen.

De vernietiging van de bestuursbeslissing als het uitsluitende doel van de procedure moet plaats maken voor uitspraken die het geschil definitief oplossen. Daarom werd de Raad de nieuwe bevoegdheden toegekend om een bij hem ingesteld beroep te berechten, namelijk door middel van de zogenaamde ‘bestuurlijke lus’ of door bemiddeling.

De ‘bestuurlijke lus’ houdt in dat de Raad het vergunningverlenende bestuursorgaan de mogelijkheid biedt om tijdens de procedure zelf de onregelmatigheden van de bestreden beslissing te (laten) herstellen, als die inderdaad herstelbaar zijn, zonder dat het tot een vernietiging komt. Het initiatief ligt bij de Raad. Oordeelt dit dat de rechtsfiguur van de bestuurlijke lus kan toegepast worden, dan vermeldt het in een tussenuitspraak op welke wijze, en binnen welke termijn de onregelmatigheid moet hersteld worden. 

Hiermee wil men tegemoet komen aan het probleem met de vernietigingsarresten. Deze losten het geschil namelijk maar gedeeltelijk op. De uitvoering van een vernietigingsarrest vereist dat het vergunningverlenende bestuursorgaan bij het nemen van een nieuwe beslissing de vernietigingsgrond verhelpt. Andere onregelmatigheden die de Raad niet heeft onderzocht, kunnen dus opnieuw worden begaan. De nieuwe beslissing kan dan op haar beurt een vernietigingsberoep bij de Raad uitlokken, vernietigd worden,…

"Bemiddeling": Partijen hebben nu ook de mogelijkheid om een verzoek tot bemiddeling te formuleren. Zij kunnen dit doen vanaf het vooronderzoek tot op de zitting. De kamer doet bij tussenarrest uitspraak over het verzoek. De Raad kan ook op eigen initiatief een bemiddeling voorstellen.

Voormelde vernieuwingen en wijzigingen maken dat men meer oplossingsgericht gaat denken. Zo is bijvoorbeeld vernietiging niet langer het enige doel van de procedure. Ook wordt er ruimte gelaten voor alternatieve geschillenoplossing zoals bemiddeling. Partijen kunnen door middel van een rechtstreekse dialoog, onder leiding van een bemiddelaar een voor iedereen aanvaardbare oplossing voor hun geschil zoeken. Het initiatief wordt hier bij de partijen zelf gelegd wat een duurzame oplossing in de hand zou  kunnen werken.

De vraag is natuurlijk hoe dit daadwerkelijk in de praktijk zal verlopen. Zal de rechtsbescherming hierdoor werkelijk beter worden en leidt dit effectief tot een sneller en efficiënter procesverloop bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen?